Στην Ολομέλεια της Βουλής ξεκίνησε σήμερα Τετάρτη (6/3) η συζήτηση για το νομοσχέδιο-έκτρωμα του υπουργείου Παιδείας, με το οποίο κατά παράβαση του άρθρου 16 του Συντάγματος ιδρύονται και στη χώρα μας ιδιωτικά πανεπιστήμια και οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια σε υποβάθμιση η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ένσταση αντισυνταγματικότητας κατέθεσε σύσσωμη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Επίσης, ένσταση αντισυνταγματικότητας κατέθεσαν και το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση και η Νίκη.
Παρακολουθήστε ζωντανά την συζήτηση:
Κατά τη συζήτηση, στην οποία θα τοποθετηθούν τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων, αναμένεται να ανέβουν οι τόνοι. Άλλωστε, το νομοσχέδιο «πέρασε» από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων της αντιπολίτευσης και μόνο με τις ψήφους της ΝΔ.
Προκλητικός ήταν ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, που κρατά κλειστά τα αυτιά του στις αντιδράσεις εδώ και δύο μήνες της εκπαιδευτικής κοινότητας. Κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου στην επιτροπή και απαντώντας στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης ότι παραβιάζεται το άρθρο 16 του Συντάγματος, ισχυρίστηκε ότι τα Συντάγματα «χρειάζονται φρέσκες αναγνώσεις και όχι λιτανείες». Μάλιστα, αναφερόμενος στην πρόθεση των εισηγητών της αντιπολίτευσης να καταθέσουν ένσταση αντισυνταγματικότητας κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια, ο Κυρ. Πιερρακάκης είπε με θράσος ότι η αντιπολίτευση δεν δικαιώθηκε σε καμία από τις 45 ενστάσεις αντισυνταγματικότητας που κατέθεσε από το 2019. «Οι απόψεις όλων μας θα κριθούν από τη δικαστική εξουσία, στο πλαίσιο της διάκρισης των εξουσιών» υποστήριξε.
Μάχη από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
Την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου, αλλά και τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα που θα έχουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αναμένεται να υπογραμμίσει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, που είχε ζητήσει την απόσυρσή του κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων. Η κυβέρνηση δεν σέβεται το Σύνταγμα, την Δημοκρατία και τις αγωνίες της νεολαίας για δημόσια και δωρεάν Παιδεία, τόνισε στην επιτροπή της Βουλής η Καλλιόπη Βέττα. Παγίδα κερδοσκοπίας χαρακτήρισε το νομοσχέδιο η Κυριακή Μάλαμα, ενώ ο Γιώργος Παπαηλιού τόνισε ότι η διατύπωση του άρθρου 16 δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες και εξαιρέσεις σημειώνοντας πως τίθεται ζήτημα Δημοκρατίας.Για συνταγματική παραβίαση άνευ προηγουμένου έκανε λόγο η Θεοδώρα Τζάκρη.
Σημειώνεται ότι το έωλο κυβερνητικό επιχείρημα ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα βοηθήσει στη βελτίωση των δημόσιων, καταρρίπτει το Think Τank Έρευνας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι το σχέδιο νόμου της ΝΔ επιτρέπει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων που επί της ουσίας δε θα κάνουν έρευνα.
Ολόκληρη η ένσταση αντισυνταγματικότητας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΕΝΣΤΑΣΗ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
(κατ’ άρθρο 100 του Κανονισμού της Βουλής)
κατά
του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
«Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων»
Οι βουλευτές του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-ΠΣ που υπογράφουμε, προβάλλουμε ένσταση και αντιρρήσεις λόγω αντισυνταγματικότητας κατά του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων» και συγκεκριμένα ως προς
– επί της αρχής και επί του συνόλου των άρθρων του Μέρους Δ΄ του νομοσχεδίου (άρθρα 130 έως 155), για το λόγο ότι τα Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.) που οι διατάξεις αυτές θεσπίζουν και ρυθμίζουν είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (και όχι Δημοσίου Δικαίου), κατά παράβαση του άρθρου 16 παρ. 5 του Συντάγματος και επιπροσθέτως:
– των άρθρων 135 και 152 του νομοσχεδίου, για το λόγο ότι δεν διασφαλίζουν την ακαδημαϊκή αυτοδιοίκηση των Ν.Π.Π.Ε., κατά παράβαση ομοίως του άρθρου 16 παρ. 5 του Συντάγματος,
– του άρθρου 147 του νομοσχεδίου, για το λόγο ότι προβλέπει διαφορετικούς όρους πρόσβασης φοιτητών στα Ν.Π.Π.Ε. έναντι των δημόσιων πανεπιστημίων, κατά παράβαση του δικαιώματος ισότιμης πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση που απορρέει από το συνδυασμό περισσότερο διατάξεων του άρθρου 16 του
Συντάγματος, καθώς και
– του άρθρου 151 του νομοσχεδίου, για το λόγο ότι δεν περιέχει εγγυήσεις υπέρ των καθηγητών των Ν.Π.Π.Ε., κατά παράβαση του άρθρου 16 παρ. 6 του Συντάγματος.
Σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ.5 του Συντάγματος «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση».
Στην παρ.6 του ιδίου άρθρου του Συντάγματος αναφέρεται ότι «Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί» και στην παρ.8 ότι «η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΑΙ».
Με τις εν λόγω συνταγματικές διατάξεις καθιερώνεται η ανώτατη εκπαίδευση ως μέσο για την καλλιέργεια της επιστήμης, που αναλύεται σε έρευνα και διδασκαλία, παρεχόμενη αποκλειστικώς σε ιδρύματα, που λειτουργούν υπό τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με πλήρη αυτοδιοίκηση και από καθηγητές που απολαύουν ειδικών εγγυήσεων, θεσπίζεται δε, ως πρόκριμα της δημοκρατίας στην παιδεία, η δωρεάν παροχή της σε όλους αδιακρίτως τους Έλληνες πολίτες, ενώ απαγορεύεται απολύτως η σύσταση σχολών ανώτατης εκπαίδευσης από ιδιώτες, ασχέτως του προορισμού ή του χαρακτήρα των σχολών αυτών.
Με δεδομένη αυτή την γραμματική απόλυτη διατύπωση του εθνικού συντάγματος η συζητούμενη νομοθετική πρωτοβουλία για την ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί ιστορικό παράδειγμα, ίσως και το μοναδικό, ακραίας αντισυνταγματικότητας και προκλητικής κατάλυσης της συνταγματικής τάξης.
Είναι τόσο σαφές το γράμμα της συνταγματικής διάταξης που οι ερμηνείες και ακροβασίες της κυβέρνησης που υποστηρίζονται από πολύ μικρή μερίδα συνταγματολόγων, έχοντας απέναντί τους το σύνολο της νομικής κοινότητας, δικηγόρων και πανεπιστημιακών, «κακοποιούν» την μεθοδολογία του δικαίου και την νομική ερμηνευτική.
Ερμηνεία δεν είναι νοητή σε οποιοδήποτε νομικό κείμενο όταν το γράμμα του έχει την σπάνια σαφήνεια του άρθρου 16 του Συντάγματος. Όπως λένε οι νομοδιδάσκαλοι από την εποχή του ρωμαϊκού δικαίου «Η ερμηνεία σταματάει στα σαφή».
Πιο συγκεκριμένα η νομική εκδοχή ότι με επίκληση γενικόλογων αρχών του ενωσιακού δικαίου καταργείται το εθνικό σύνταγμα δεν είναι μόνο προκλητική επιστημονική ανακρίβεια, δεν είναι μόνο κατάλυση του συντάγματος αλλά είναι και παράλογη ερμηνεία, αφού είναι ερμηνεία contra constitutionem. Είναι αδιανόητο οποιοσδήποτε να υποστηρίζει ότι υπό το φως του ενωσιακού δικαίου το άρθρο 16 του ελληνικού συντάγματος πρέπει να το διαβάζουμε με το αντίθετο περιεχόμενό του.
Άλλωστε, δεν νοείται ερμηνεία μιας διάταξης (και δη του θεμελιώδους νόμου του Κράτους) αντίθετη με το γράμμα της συγκεκριμένης διάταξης. Η τελολογική ερμηνεία οφείλει να προσδιορίσει το νόημα της διάταξης εντός των ορίων που αυτή επιτρέπει, άλλως θα οδηγούμασταν στο άτοπο ο ερμηνευτής να υποκαθιστά τον συντακτικό νομοθέτη. Είναι δε σαφές, πέραν τούτων, ότι το άρθρο 16 δεν επιδέχεται οιασδήποτε τελολογικής ερμηνείας, ούτε καν με το πρόσχημα της συμφωνίας με το ενωσιακό δίκαιο. Τούτο διότι αφενός μεν το Σύνταγμα αποτελεί το ανώτατο νομικό κείμενο του Κράτους, η τυπική ισχύς του οποίου υπερτερεί του ενωσιακού δικαίου, αφετέρου δε εν’όψει των σαφών επιταγών και απόλυτων απαγορεύσεων των παραγράφων 5, 6 και 8 του εν λόγω άρθρου, οι οποίες κωλύουν άνευ ετέρου τη σύσταση ιδιωτικών Α.Ε.Ι. και σύμφωνα με τις οποίες η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ από Ν.Π.Δ.Δ., των οποίων τα όργανα (ήτοι το διδακτικό προσωπικό) αποτελούν ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ λειτουργούς, ενώ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ χωρίς ουδένα περιορισμό η σύσταση ανωτάτων σχολών από ιδιώτες. Καθίσταται, επομένως, σαφές σε οποιονδήποτε πολίτη, νομικό ή μη, διαβάσει το άρθρο 16 του Συντάγματος, ότι αυτό ΔΕΝ επιδέχεται ερμηνευτικών προσεγγίσεων.
Το ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ δεν γίνεται με ενωσιακή ερμηνεία ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ.
Και δεν είναι μόνο νομική ερμηνευτική αστοχία, αλλά και βαριά θεσμική και πολιτειακή παράβαση εφόσον καταλύεται η συνταγματική τάξη με την συζητούμενη νομοθετική πρωτοβουλία.
Είναι σαφές ότι για την συζητούμενη νομοθετική πρωτοβουλία σπουδαιότερο ζήτημα είναι η απροκάλυπτη παράκαμψη/παραβίαση του Συντάγματος και όχι η επιχειρούμενη ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Ακόμη και με την ερμηνευτική εκδοχή ότι το εθνικό σύνταγμα δεν ευθυγραμμίζεται με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο η αυτονόητη απάντηση στο μείζον αυτό πρόβλημα διεθνούς δικαίου δεν επιλύεται με εσπευσμένη κατάργηση του εθνικού συντάγματος, αλλά επιβάλει την συντεταγμένη αναθεώρηση του εθνικού συντάγματος εάν και εφόσον υπάρχουν οι προϋποθέσεις. Διότι αυτό που επιχειρεί εν προκειμένω η κυβέρνηση δεν είναι μια σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία, αλλά μια πλήρης παράκαμψη των συνταγματικών επιταγών του άρθρου 16.
Πέραν τούτων και ο ίδιος ο ισχυρισμός ότι δήθεν η απόλυτη αυτή απαγόρευση του άρθρου 16 του Συντάγματος συνιστά σοβαρό περιορισμό της ελευθερίας εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, όπως αυτές κατοχυρώνονται στα άρθρα 49 επ. της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) ενώ την ίδια στιγμή παραβιάζει την ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (άρθρο 14 παρ. 3 του ΧΘΔ), την επιχειρηματική ελευθερία (άρθρο 16 του ΧΘΔ) και την ακαδημαϊκή ελευθερία (άρθρο 13 εδάφιο β΄ του ΧΘΔ) είναι άτοπος. Τούτο διότι αρχικά βάσει των ιδίων των Συνθηκών της Ε.Ε. (και συγκεκριμένα του άρθρου 165, παρ. 1 της ΣΛΕΕ) η εκπαίδευση αποτελεί πρωταρχική εθνική αρμοδιότητα, παραμένουσας ως επικουρικής της αρμοδιότητας της Ε.Ε. να ρυθμίζει θέματα εκπαίδευσης ενώ, περαιτέρω, το ίδιο το άρθρο 14 του Χάρτη (του οποίου η κανονιστική δεσμευτικότητα εν πάση περιπτώσει αμφισβητείται) ορίζει ότι «η ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων» ασκείται «σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες που διέπουν την άσκησή της». Σημειωτέον ότι κατά το άρθρο 51 του Χάρτη, δεν μπορεί ο ίδιος να διευρύνει το ρυθμιστικό πεδίο του Ευρωπαϊκού Δικαίου.
Επομένως, το ενωσιακό δίκαιο καταλείπει αυτό καθ’εαυτό την εξουσία στα ΚράτηΜέλη να ρυθμίζουν τα ίδια, με βάση το εσωτερικό τους δίκαιο (στην περίπτωσή μας με βάση το άρθρο 16 του Συντάγματος) ζητήματα που ανάγονται στην ανώτατη εκπαίδευση. Καμία κοινοτική αρμοδιότητα, ούτε ακόμη και αυτές που αναγνωρίσθηκαν πρόσφατα από το ΔΕΕ μέσω της εφαρμογής των θεμελιωδών ελευθεριών της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων και εγκατάστασης επιχειρήσεων και παροχής υπηρεσιών, αφορά τα αμιγώς ακαδημαϊκά δικαιώματα, αλλά μόνο τα επαγγελματικά.
Υπέρ της επιταγής της απόλυτης απαγορεύσεως του άρθρου 16 του Συντάγματος συνηγορεί άλλωστε και η παγιωμένη νομολογία του ανωτάτου διοικητικού δικαστηρίου της Χώρας. Σύμφωνα με το ίδιο το ΣτΕ, τα ζητήματα της ακαδημαϊκής αναγνώρισης τίτλου σπουδών ανάγονται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στην αρμοδιότητα της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενώ χαρακτηριστική είναι και η πρόσφατη υπ’αριθμόν 922/2023 απόφασή του, με την οποία κρίθηκε ρητώς, ως προς τη γραμματική διατύπωση και ερμηνεία του άρθρου 16 ότι «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στην Ελλάδα αποκλειστικώς από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, πλήρως αυτοδιοικούμενα, απαγορεύεται δε απολύτως η σύσταση σχολών ανώτατης εκπαίδευσης από ιδιώτες, ασχέτως του προορισμού ή του χαρακτήρα των σχολών αυτών».
Για όλους αυτούς τους λόγους, υποβάλλουμε ένσταση αντισυνταγματικότητας:
– επί της αρχής και επί του συνόλου των άρθρων του Μέρους Δ΄ του νομοσχεδίου (άρθρα 130 έως 155), για το λόγο ότι τα Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.) που οι διατάξεις αυτές θεσπίζουν και ρυθμίζουν είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (και όχι Δημοσίου Δικαίου), κατά παράβαση του άρθρου
16 παρ. 5 του Συντάγματος και επιπροσθέτως:
– των άρθρων 135 και 152 του νομοσχεδίου, για το λόγο ότι δεν διασφαλίζουν την ακαδημαϊκή αυτοδιοίκηση των Ν.Π.Π.Ε., κατά παράβαση ομοίως του άρθρου 16 παρ.
5 του Συντάγματος,
– του άρθρου 147 του νομοσχεδίου, για το λόγο ότι προβλέπει διαφορετικούς όρους πρόσβασης φοιτητών στα Ν.Π.Π.Ε. έναντι των δημόσιων πανεπιστημίων, κατά παράβαση του δικαιώματος ισότιμης πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση που απορρέει από το συνδυασμό περισσότερο διατάξεων του άρθρου 16 του Συντάγματος, καθώς και
– του άρθρου 151 του νομοσχεδίου, για το λόγο ότι δεν περιέχει εγγυήσεις υπέρ των καθηγητών των Ν.Π.Π.Ε., κατά παράβαση του άρθρου 16 παρ. 6 του Συντάγματος.
Αθήνα, 06/03/2024
Οι υπογράφοντες
Φάμελλος Σωκράτης
Τζάκρη Θεοδώρα
Καλαματιανός Διονύσης
Θρασκιά Ουρανία
Ακρίτα Έλενα
Αποστολάκης Ευάγγελος
Αυλωνίτης Αλέξανδρος – Χρήστος
Βέττα Καλλιόπη
Γαβρήλος Γιώργος
Γεροβασίλη Όλγα
Γιαννούλης Χρήστος
Δούρου Ειρήνη
Ζαμπάρας Μιλτιάδης
Ηλιόπουλος Όθων
Καραμέρος Γιώργος
Κασιμάτη Νίνα
Κεδίκογλου Συμεών
Κόκκαλης Βασίλειος
Κοντοτόλη Μαρίνα
Λινού Αθηνά
Μάλαμα Κυριακή
Μαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Νοτοπούλου Κατερίνα
Ξανθόπουλος Θεόφιλος
Παναγιωτόπουλος Ανδρέας
Παπαηλιού Γιώργος
Παππάς Νίκος
Παππάς Πέτρος
Πολάκης Παύλος
Πούλου Παναγιού (Γιώτα)
Σαρακιώτης Γιάννης
Τσίπρας Αλέξης
Χρηστίδου Ραλλία
Ψυχογιός Γεώργιος
Ξεσηκωμός από την εκπαιδευτική κοινότητα
Σε θέση μάχης είναι φοιτητές, πανεπιστημιακοί, μαθητές και γονείς. «Δεν θα τους περάσει» διακηρύσσουν οι φοιτητικοί σύλλογοι ολόκληρης της χώρας, που είναι αποφασισμένοι να «βουλιάξουν» την Αθήνα την Παρασκευή με συλλαλητήριο στις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια.
«Θα βουλιάξουμε την Αθήνα με την πανελλαδική κινητοποίηση. Οι φοιτητικοί σύλλογοι πανελλαδικά, όλοι οι φορείς της πανεπιστημιακής και πανεκπαιδευτικής κοινότητας, εργατικά σωματεία, μαθητές θα γίνουμε ορμητικό ποτάμι όσο στη Βουλή θα ψηφίζεται το νομοσχέδιο που διαλύει τις σπουδές, το μέλλον και την προοπτική μας», τονίζεται στο δελτίο Τύπου από τον Συντονισμό Φοιτητικών Συλλόγων της Αθήνας.
«Ξεσηκωμός παντού» καλεί η Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Αθήνας μπροστά στην πανελλαδική κινητοποίηση της Παρασκευής. «Καλούμε τα σχολεία σε όλη την Αττική και την Ελλάδα να προχωρήσουν εκ νέου σε αποχές – καταλήψεις και να βγουν στον δρόμο, να ενώσουμε τη φωνή μας με τους φοιτητές όλης της Ελλάδας, την ώρα που θα ψηφίζεται το νομοσχέδιο της αδικίας!». «Θέλουμε οι καθηγητές μας να σταθούν στο πλευρό μας και όχι απέναντί μας. Ολοι μαζί να αγωνιστούμε για να μην ψηφιστεί και να μην εφαρμοστεί στη συνέχεια το νομοσχέδιο της αδικίας!», σημειώνει μεταξύ άλλων στο κάλεσμά της η Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών.
Με ομόφωνη απόφασή της η ΠΟΣΔΕΠ έχει καλέσει σε 48ωρη απεργία τους καθηγητές των ΑΕΙ αύριο Πέμπτη 7 και Παρασκευή 8 Μαρτίου, ημέρα ψήφισης του νομοσχεδίου.
